ПРЫКЛАДНЫЯ ВАРЫЯНТЫ КРАЯЗНАЎЧЫХ ЗАДАННЯЎ
(выдаюцца кожнай групе)
Варыянт 1
1. Мой горад ( вёска, раён, край) у казках, паданнях, гісторыі.
2. Дыялектычныя асаблівасці беларускай мовы ў месцах пастаяннага жыхарства навучэнцаў, студэнтаў.
3. Фальклорныя запісы: песні, казкі, легенды, паданні, калыханкі, забаўлянкі, лічылкі, дражнілкі, анекдоты, жарты і г. д. (па месцы жыхарства студэнтаў).
4. Скласці разгорнутую карціну нацыянальнага характару беларуса (па літаратурных творах У.Караткевіча “Зямля пад белымі крыламі”, Я.Коласа “Новыя зямля”, В.Быкава, І.Мележа, І.Чыгрынава ).
5. Як і калі ўтварылася мая вёска (горад, мястэчка і г.д.)? Як мясцовыя жыхары тлумачаць паходжанне назвы?
6. Даследчая работа па карце Беларусі, тлумачэне ўзнікнення назвы мясцовасці.
Варыянт 2
- Скласці табліцу рассялення беларусаў у блізкім і далекім замежжы, прааналізаваць лічбы за розныя гады, выдзеліць тэндэнцыі.
2. Намаляваць карту “ Этнічныя землі беларусаў”.
3. Правесці параўнальны аналіз этнічных зямель беларусаў і сучаснай тэрыторыі Рэспублікі Беларусь.
4. Прааналізаваць па атласах этапы фарміравання тэрыторыі беларускай нацыянальнай дзяржавы- БНР, БССР, скласці карту- схему.
5. Выдзеліць і сістэматызаваць прычыны эміграцыі беларусаў са сваёй этнічнай зямлі.
Варыянт 3
1. Скласці апісанне пабудовы мінуўшчыны: сялянскай хаты, дома грамадзяніна- рамесніка; зрабіць план пабудовы.
2. Падрыхтаваць слайд- фільм (відэафільм) аб старых пабудовах (народных святах і абрадах) у месцы жыхарства.
3. Выкананне прадметаў побыту: лыжкі, каўша, кошыка, цацак, вышыўкі, кухоннай дошкі, пісанкі і г. д.
4. Азнаёміцца з працай народных майстроў: дрэваапрацоўшчыкаў, ганчароў, кавалёў і г.д.
5. Вырабы макетаў традыцыйнай сялянскай хаты, якія датычаць розных перыядаў.
6. Параўнаць бытавы посуд розных ганчарных цэнтраў Беларусі, выкарыстоўваючы артыкулы энцыклапедычнага даведніка “Этнаграфія Беларусі” (Мн., 1989. С. 43, 141, 171, 218, 406, 425, 432 і інш.).
7. Скласці апісанне нацыянальнага адзення і зрабіць малюнкі або фатаграфіі святочнага адзення.
8. Збор мясцовага фальклору: песень, частушак, казак, прымавак і г. д., іх запіс з асаблівасцямі мясцовага дыялекту.
Варыянт 4
1. Азнаямленне з архітэктурнымі помнікамі - культавымі пабудовамі (на месцы жыхарства або знаходжання навучальнай установы; па кнізе “Гісторыя архітэктуры Беларусі”).
2. Выраб макета культавай пабудовы – гістарычнага і архітэктурнага помніка Беларусі.
3. Азнаямленне з рэлігійнымі выданнямі на Беларусі – газетай “Царкоўнае слова”, часопісам “Унія”; кнігамі Бібліі ў перекладзе Ф.Скарыны.
Варыянт 5
1. Выяўленне гісторыі ўзнікнення назвы горада, вескі, ракі, возера (апісанне паходжання мясцовых тапонімаў).
2. Гісторыя майго прозвішча і імя.
3. Напісанне гісторыі свайго роду, сям’і.
4. Сведкі мінуўшчыны на нашай зямлі.
1. Калі і чаму з?явіліся на зямлі Беларусі – у вашай мясцовасці – рускія, палякі, украінцы, літоўцы, татары, яўрэі?
2. Правядзенне параўнальнага аналізу асаблівасцей некалькіх некарэнных этнасаў на Беларусі.
3. Прааналізуйце па даведачнай літаратуры: ці маюцца ў вашым раене старажытныя паселішчы, курганы і якія легенды з імі звязаны?
Варыянт 6
1. Апісанне помніка дойлідства, які знаходзіцца ў мясцовасці пастаяннага жыхарства навучэнца.
2. Індывідуальные (калектыўнае) наведванне мясцовага музея, складанне справаздачы аб наведванні.
3. Наведванне выставы, тэатра, сустрэчы з дзеячамі культуры, складанне рэцэнзіі або водгуку.
4. Азнаямленне з новымі творамі беларускай літаратуры, складанне анатацыі.
5. Правядзенне параўнальнага аналізу твораў розных мастакоў, скульптараў; помнікаў дойлідства; упрыгожванняў, знойдзенных археолагамі на Беларусі; выканання аднолькавай ролі рознымі артыстамі тэатра і г.д.
Варыянт 7
1. Падрыхтоўка дакладу па тэме “Школа мінулага ў нашым краі” (у весцы, горадзе, мястэчку).
2. Падрыхтоўка рэфератаў да “Круглага стала” (канферэнцыі) па тэме “Школа будучыні”, або “Шляхі ўдасканалення падрыхтоўкі спецыялістаў у навучальнай установе”.
3. Наведванне навучальнай установы новага тыпу (ліцэя, каледжа, гімназіі), сустрэча з педагогамі і навучэнцамі.
4. Распрацоўка рэкамендацый для педагагічнага савета, студэнцкага прафкама па пытанням дэмакратызацыі навучальнага працэсу, усдасканалення падрыхтоўкі спецыялістаў у навучальнай установе.
Варыянт 8
1. Збор матэрыялаў да калекцый: “Карысныя выкапні Беларусі”.
2. Падрыхтоіка звестак аб экалагічнай сітуацыі ў раене, горадзе, мястэчку; выкарыстанне набытых звестак на занятках для артыкула ў газету.
3. Падрыхтоўка гістарычных звестак аб помніках прыроды свайго раена, горада.
4. Удзел у прыродаахоўных мерапрыемствах, якія ажыццяўляюцца ў навучальнай установе, раене, горадзе, вобласці, рэспубліцы.
5. Падрыхтоўка і правядзенне экскурсіі “Мой родны кут”.
6. Падрыхтоўка плакатаў да выставак “Прырода і чалавек”, “Прырода – наш агульны дом”, “Чарнобыль і экалогія” і г.д.
Здыманне відэафільма або падрыхтоўка фотарэпартажу аб прыродзе Беларусі, помніках прыроды, праблемах экалогіі.
Варыянт 9
1. Правесці аналіз твораў беларускіх пісьменнікаў М. Ермаловіча, К.Тарасава, гісторыкаў М.Ткачова, А.Цітова аб нацыянальных сімвалах Беларусі.
2. Падрыхтавацца да заключнай дыскусіі па тэме: “Беларускі шлях сення: ідэі, накірункі развіцця, праблемы і людзі”.
3. Азнаеміцца з артыкуламі аб гарадской геральдыцы Беларусі (па “Энцыклапедыі літаратуры і мастацтва Беларусі”. Т.2. С.70; “энцыклапедыя гісторыі Беларусі”. Т.2.С.512, 515-517).
4. Падрыхтоўка малюнкаў да наглядных дапаможнікаў па тэмах:
Гербы беларускіх гарадоў (Спадчына. 1993.№1,2,4);
Гербы беларускай шляхты (Спадчына. 1993.№1,2,4);
Гербы беларускіх ваяводстваў (Спадчына. 1990. №4);
Беларуская паштоўка (Спадчына. 1990.№4; 1991. №5);
(Подлипский А.М.Белоруссия на почтовых открытках. Мн., 1998. С.111, ил.);
Дзяржаўныя сімвалы Беларусі.
5. Правядзенне параўнальнага аналізу тэкстаў дзяржаўных гімнаў РБ і БССР, а таксама тэкстаў, якія ўудзельнічалі ў рэспубліканскім конкурсе.